Bedroevende uitzichten - gerardstrijards.nl

Wat is de onmiddellijke resultante geweest van deze spuugdure en tartende NAVOtop midden in een welvarende zelfgenoegzame stad die vooral belangstelling had voor het commerciële aspect van deze top en de sequelen ervan? Dat Het Westen zich niet weet te beraden op zijn nieuwe geopolitieke verhoudingen met ander andere blokken. Europa is onverbeterlijk. Het stelt zich als onschendbaarheid op. Als een leidinggevend statenconglomeraat. Dat ook eenzijdig zijn verhoudingen met Het Oosten kan bepalen. Waarbij de NAVO een van de vele instrumenten is als een ijzer in het vuur. Verder, dat de interne publieke rechtsorde van de Unie onpeilbaar is. Die orde kan stellig niet anders dan een bureaucratische meritocratie worden beschouwd. Een geheim genootschap waarvan ook Zelensky, die steeds maar weer tegenwoordig mocht zijn bij alle sessies, niet veel kan begrijpen. De NAVO verdedigt, zegt iemand als Ollengren, de democratie. via een rechtspersoon, de Unie. Maar die bezit bij begripsbepaling geen democratische legitimatie. Want het EURO-parlement kan de Europese Commissie stomweg niet en bloc naar huis sturen. En zo kan deze Unie nooit een werkelijke politieke verantwoording genereren op budgettair niveau. Want een overall Unie-begroting, bij wet te fixeren, bestáát gewoonweg niet . Die zal er ook niet komen. Als nu de NAVO de democratie beschermt — en dat is toch tot op heden nog steeds niet echt gebleken — dan kan deze defensiealliantie nooit de Unie zien als beschermenswaardige rechtspersoon, een universele universitas. Verder is het NAVO-lidmaatschap geen basisvoorwaarde voor toetreding tot die Unie. Een alcoholist die lid wordt van de geheelonthoudersvereniging “De Blauwe VAAN”? Bestaat dat? Zeker. Vraag maar na in Den Haag. Maar niet aan Schoof. Niet dat dat een nitwit is, want hij redt zich doorgaans prachtig. Is de NAVO in naam der democratie wederpartijder van Putin? Wel wis en waarachtig. Dat was ook het basso continuo-motief van de beraadslagingen die transcendente hoogten bereikten.

Het Kremlin houdt daarom glashard vol dat Rusland niet in oorlog is met Oekraïne, maar met de NAVO. De strijd kan pas stoppen als het westerse bondgenootschap zich volledig terugtrekt uit de Baltische staten, zei Sergei Ryabkov, de Russische onderminister van Buitenlandse Zaken, in juni. De Baltische staten hebben al jaren te maken met Russische hybride oorlogsvoering: een combinatie van militaire en niet-militaire middelen die worden gebruikt een tegenstander te verzwakken zonder grootschalig direct geweld. Dat uit zich onder meer in desinformatiecampagnes, cyberaanvallen en sabotageacties. Europese inlichtingendiensten waarschuwen dat Moskou van plan is de NAVO-eenheid de komende jaren te testen. “Een lange, open oorlog met Europa zou Rusland uiteindelijk niet volhouden”, zegt Erik Stijnman, beroepsmilitair en onderzoeker bij de denktank Clingendael. “Daarom zeggen de inlichtingendiensten: als Rusland iets wil doen, zal dat gebeuren in de Baltische staten. Bijvoorbeeld dat Moskou een reden verzint om daar een etnisch Russische minderheid te gaan beschermen.” Moeilijk kan dat overigens dan niet zijn, want etnische Russen worden daar vervolgd en worden er ter dege in hun burgerschapsrechten gediscrimineerd, óók bij gebleken rechtmatig voortgezet verblijf.

In Zuid-Europa zijn de migrantenstromen over de Middellandse Zee en de algemene onrust in de Sahel-regio in Noord-Afrika grotere problemen dan de oorlog in Oekraïne. Landen als Italië, Griekenland en Spanje weten bovendien nog goed dat ze op het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis in 2015 op weinig NAVO-solidariteit konden rekenen. Directe economische belangen spelen gezien de omvang van de geplande uitgaven ook een rol, zegt Stijnman. “De zuidelijke economieën hebben het zwaarder, dus het offer dat gebracht moet worden, wordt daar in verhouding misschien harder gevoeld.” De Spaanse regering had al vóór de brief aan Rutte laten weten te willen vasthouden aan het oude doel van 2 procent. “We denken dat 2 procent genoeg is om te voldoen aan de verplichtingen die we zijn aangegaan”, zei defensieminister Margarita Robles toen. Spanje was oorspronkelijk van plan pas in 2029 op 2 procent uit te komen. Dat werd in april bijgesteld naar het einde van dit jaar.

Alle Europese NAVO-leden lijken het wel met elkaar eens dat Europa militair minder afhankelijk van de Amerikanen moet worden. En zo luid als die 5 procent ronkt om Trump te plezieren; in de achterkamertjes en het vooronder valt er wel wat op af te dingen. Dat helpt om twijfelaars zoals Spanje toch aan boord te houden. En dat is heel belangrijk als moet worden voorkomen dat Rusland de NAVO uit elkaar speelt. Hulp aan Oekraïne mag bij de 5 procentnorm worden meegeteld, liet NAVO-chef Rutte al weten. Natuurlijk heeft Rutte niet gerechtvaardigd waarom dat dat zo is. Zeker niet juridisch. En aangezien Schoof steeds heeft gehouden dat juridische denkkaders er alleen maar zijn om gewenste beleidsombuigingen op ieder moment te kunnen toelaten — een uitspraak waar hij op Justitie berucht was — heeft Schoof hierbij alleen maar zitten knikken. En niet van de zenuwen. Daarnaast is 1,5 van de 5 procent niet direct bestemd voor defensie, maar voor technologie en infrastructuur die een link met veiligheid hebben. Deskundigen merken op dat dit zo vaag is dat je prima kunt spreken van een 3,5 procentnorm. Dat ligt dicht bij de 3,7 procent die Rutte in januari opperde in het Europees Parlement. Vanuit het NAVO-hoofdkwartier in Brussel klinkt inmiddels ook de suggestie dat landen zelf hun tempo mogen bepalen, in plaats van de deadline in 2032 die eerder werd voorgesteld. “Als de uitgaven straks bijvoorbeeld met 0,2 procent per jaar mogen groeien, is dat makkelijker te accepteren voor Zuid-Europese landen”, zegt Stijnman. “Zijn we 0,6 procent groei verder, dan zit er waarschijnlijk een andere Amerikaanse president en waait er misschien een andere geopolitieke wind. Lidstaten zullen zeker op die manier gaan zitten rekenen.” Goed, maar waarom dan die miljoenen kostende NAVOtop met zijn infrastructurele verstoringen, aanslagrisico’s, verdagingen en dronken diplomaten? Waarom, zo vraag ik u af, zijn de bananen krom?