Het collectief historische bewustzijn in Haagse Kringen is niet groot. Een waarheid die onbetwistbaar is. De volksvertegenwoordiging heeft op de 17e juni jongstleden het demissionaire kabinet-Schoof een blanco volmacht gegeven nopens zijn opstelling ter gelegenheid van de komende NAVOtop. Midden in de stad dat dat drama zich afspelen. Die stad is nu al een vesting gelijk. Sedert weken. Deze morgen begaf ik mij naar Het Voorhout. Om macro-biologisch verantwoord volksvoedsel in te slaan voor de komende week. Er is dan een markt onder de bomenhuiven die steeds groener en dichter worden. maar de tocht te voet erheen vanuit het Benoordenhout was flink struikelen over hoogst merkwaardige versperringen overal. Betonblokken, zware hekconstructies, wachtposten van een al zichtbaar geïrriteerde politiemacht in gevechtshesjes, die het verwijl in de ochtendlijke hittebroei niet echt veraangenaamden voor deze ambtenaren die overal de schuld van krijgen. De bezoeker van mijn site zal niet ontgaan zijn dat Schoof verschillende opstellingen openstaan, vooral voor wat betreft de voorfinancieringsvoorwaarden van de geëiste ophogingen ten bate van de NAVO.
Rutte, schaamteloos als immer, jaagt de gemoederen ook publicitair steeds meer op en wenst fixaties van de bijdragen van de NAVOpartners die iedere feitelijke grondslag ontberen, reeds omdat ze niet omgezet kunnen worden in verwezenlijkbare bestellingen op korte termijn, bij iedereen. Ook bij de Oosterburen. Schoof zou daarin ruimte moeten vinden om zich in deze hysterie afhoudend en kalmerend op te stelen en voorshands geen onherroepelijke beloften te gaan doen, waarbij de Kamer hem bij motie ook duchtig gedetailleerd zou kunnen instrueren. Er zijn wel degelijk alternatieven voor die lamlendige welwillende volgzaamheid jegens de USA. Ik schetste mogelijke scenario’s. Maar het kwam er niet van. De kamerleden buitelden over elkaar heen met adhaesiebetuigingen jegens de regering die deze NAVOtop dan toch maar mag voortzitten midden in het Haagse stadscentrum waarin het al dagen lang overal kolkt van emotie. Bijna alle partijen erkenden dinsdag tijdens het debat over de nieuwe NAVO-norm de noodzaak van een hoger defensiebudget. Vanwege de oorlog in Oekraïne en omdat het onzeker is of de Amerikaanse president Donald Trump de Europese Unie nog langer als bondgenoot ziet. Dat laatste schijnt te schokken. Maar het is geen novum. De USA, met zijn flexible response-strategie, was al lang jegens West-Europa afgehaakt in dit pro-actieve opzicht.
Washington had er reden genoeg voor. Dit ter zijde. Alleen: Trump schalt het uit, als een boedelverkoper bij ontruimingen van achterstallige huurders, zoals ik dat vroeger in mijn jeugdjaren in de wijk Crooswijk ook zag gebeuren in Noord-Rotterdam. De kamerleden schallen nu mee. “Na tachtig jaar vrede is de oorlogsdreiging reëel”, zei NSC-Kamerlid Olger van Dijk. Alleen over de precieze invulling waren nog vragen. “Waarom zo vaag?”, vroeg Jan Paternotte (D66). Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) eiste wel dat de investeringen niet ten koste mogen gaan van de Nederlandse verzorgingsstaat, zoals onderwijs, zorg en verduurzaming. “Je moet niet verzwakken wat je wil verdedigen.” De PVV had een soortgelijke wens. “Als voor de 5 procentsdoelstelling wordt bezuinigd op zorg of sociale zekerheid, of als de lasten worden verzwaard, dan haakt de PVV af”, zei Kamerlid Raymond de Roon. Het was al bekend. En het preken voor eigen parochie, onvruchtbaar als het storten van zaad op de rotsen zoals door onze Goddelijke Zaligmaker zo vaak veroordeeld, ging maar structuurloos voort.
Het demissionaire kabinet omarmt de nieuwe NAVO-norm van 5 procent. Dit percentage is opgebouwd uit 3,5 procent voor defensie-uitgaven en 1,5 procent voor defensie gerelateerde investeringen, zoals infrastructuur. Volgens de laatste berekeningen geeft Nederland volgend jaar ruim 2 procent uit aan defensie. Er moet dus onvoorzien maar hoogst voorzienbaar enorm wat geld bij. Volgens een schatting van het kabinet gaat het om 16 tot 19 miljard euro extra per jaar. Daarvoor zijn zeventien- tot achttienduizend extra voltijdsbanen bij defensie nodig. Daarover had de Kamer best wel veel indringender kunnen doorvragen, als het wetgevende lichaam dat hier de redactie van vijf Rijksbegrotingen klakkeloos overlaat aan regeringen die nog moeten geformeerd worden. Er wordt weinig meer naar Kamerzittingen gekeken, klaagt de NPO. Maar dat komt toch omdat het steeds vertoningen regisseert die zelfs niet meer aan schamel amateur toneel doen denken, opgevoerd in een oververhit Patronaat met enkel amechtig applaudisserende opa’s, oma’s en tantes.
Ik wijs er weer op dat het budgetrecht het recht bij uitnemendheid is waarbij die medewetgever zich kan doen gelden. Het behoort gekoesterd te worden, zoals het nog werd gedaan bij vage wetsvoorstellen houdende maximale aanbestedingsvoorwaarden over drastische uitbreidingen van vloot en leger, sedert 1923. Waarbij het kabinet steeds per definitie over eigen graf regeerde. Ook in de vijftiger en zestiger jaren van de vorige eeuw. Waarom werd ook in dit opzicht die Kamer van Leeuw tot Lam? Ik citeer hier de Kamervoorzitter Anne Vondeling uit de roemruchte PVDA-kabinetsjaren. Anne wist geen antwoord. Hij had dus beter het boekwerk dat hij onder die vraagstelling het ruime sop deed kiezen niet die titel mee kunnen geven. Het is te opvallend. Toen. En nu.