Op dit moment grijpt West-Europa iedere strohalm aan om zichzelf wijs te maken dat de USA de trouwe trustee voor het Avondland zal blijven dat het in 1949 beloofde te zijn. Omdat men gelooft wat men graag wil geloven, ziet wat men wil zien en hoort wat men wil horen, is het feit dat een USA-generaal weer opperbevelhebber van deze defensiealliantie wordt zeer bemoedigend. Want dat betekent volgens waarnemers — wie zijn dat toch? — dat het Witte Huis gecommitteerd zal blijven aan de NAVO gelijk het was in de unipolaire wereld waarin de USA de dienst uitmaakte sedert Die Wende. Witte rook: de NAVO heeft dienovereenkomstig een nieuwe hoogste commandant in Europa. De Amerikaanse generaal Alexus Grynkewich heeft de leiding over de verdediging van het bondgenootschap overgenomen. “Dit laat zien dat de Verenigde Staten betrokken zijn”, zei luchtmachtman Grynkewich meteen bij zijn aanstelling. Iedereen glunderen, natuurlijk, Rutte voorop. Grynkewich volgt een landgenoot op, landmachtgeneraal Chris Cavoli. Dat de zogeheten Supreme Allied Commander Europe (SACEUR) toch weer een Amerikaan is geworden, is voor veel Europese bondgenoten een opluchting. De Supreme Allied Commander Europe (SACEUR) heeft de leiding over het militaire commando van de NAVO.
Het hoofdkwartier van de Supreme Allied Commander Europe is Supreme Headquarters Allied Powers Europe (SHAPE), dat gevestigd is in Casteau, direct ten noorden van de Belgische stad Bergen. De Supreme Allied Commander Europe is altijd een viersterrengeneraal van de Amerikaanse strijdkrachten. Enkele bekende Supreme Allied Commander Europe waren Dwight D. Eisenhower, Lyman Lemnitzer, Alexander Haig en Wesley Clark. Van 1951 tot 2003 was de Supreme Allied Commander Europe verantwoordelijk voor alle geallieerde operaties binnen het grondgebied van Europa, en was deze functie verantwoording verschuldigd aan het wereldwijd opererend Allied Command Operations (ACO). Sinds 2003 is Supreme Headquarters Allied Powers Europe (SHAPE) het hoofdkwartier van Allied Command Operations (ACO), en worden alle NAVO-operaties wereldwijd hier gecoördineerd. De bevelhebber van Allied Command Operations wordt nog aangeduid als Supreme Allied Commander Europe (SACEUR), maar heeft dus wereldwijde commandobevoegdheid, aan te wenden onder de jurisdictie van POTUS als USA-opperbevelhebber der strijdkrachten. Een hoge mieter als-ie op een keukentrappie staat plachten ze in Rotterdam-West te zeggen. Destijds. Toen iedereen de USA nog dankbaar was en iedereen een touwtje in de brievenbus uit had hangen voor de deelhebbers aan het trappenhuis in het gemene portiek. Toen geluk nog heel gewoon was.
Dat is sinds de oprichting van de NAVO al zo, maar Europese lidstaten vreesden dat de Verenigde Staten met die traditie wilden breken. Ik zou niet weten waarom, eigenlijk. Want alleen een gek geeft weg waar niemand echt om vraagt. En de leverantie van SACEUR is een dure aangelegenheid, omdat men ook de staffing moet leveren met de persoon. Dat de USA zijn invloedssfeer in het Midden-Oosten en het Verre Oosten wil consolideren blijft onverlet. En óók dat het dat zal doen ten koste van de inspanningen die het pleegde ten behoeve van het machteloos acterende West-Europa. De regering-Trump wil de aandacht verleggen naar het opkomende China en tegenwicht bieden aan de nieuwe grote rivaal. Maar volgens Grynkewich zijn alle lidstaten toegewijd aan het bondgenootschap. Hij zegt dat zijn benoeming laat zien dat dit óók voor de VS geldt. Een zwarte kip in een donkere kamer met het licht uit en de gordijnen potdicht is moeilijk te vangen. Van die dingen. Maar ja, onzeker West-Europa hunkert nu naar dit soort inhoudsloze bezweringsformules. Ze zijn kennelijk nodig. En dat zou te denken moeten geven. Washington besloot daarom de belangrijke post niet op te geven. Die levert veel invloed op tegen geringe kosten. Ik zou ook nooit oude schoenen weggegooien voordat ik nieuwe turftrappers heb. Bovendien is de SACEUR de schakel tussen de nucleaire en de niet-nucleaire verdediging van de NAVO. De VS wil die laatste in de toekomst aan de Europeanen overlaten, maar rept niet over het intrekken van hun nucleaire bescherming. Voor een Europese SACEUR zou het lastig zijn het Amerikaanse kernwapenarsenaal in stelling te brengen. Dat is een zwaar understatement. En daarom wordt het door de Europese hoofdsteden bevestigd. Alsof het kijkt naar de sidderende kop van de cobra, die door de Indiase fluitspeler hemelwaarts gericht wordt nadat de mand op een kier is geopend. De USA zal ferm staan voor de handhaving van de rechtsorde op supranationaal vlak. Zoals gebruikelijk. Met alle middelen.
Zeker, maar dat betekent niet dat een USASACEUR dat nucleaire arsenaal wel eigenstandig ter beschikking heeft. Geen denken aan. Hier zal de zaak van de inzet afhangen van wat op dat eigenste moment Washington wil verstaan onder een “flexible response” en dat antwoord zal niet afhangen van Europese belangen. Vandaar dat de noodzaak van een EDG-leger prangender is dan ooit. De SACEUR voert het bevel over alle NAVO-troepen als bijvoorbeeld Rusland een NAVO-land zou aanvallen. De geallieerde opperbevelhebber in de Tweede Wereldoorlog en latere president Dwight D. Eisenhower was in 1951 de eerste. Grynkewich trad aan als nieuwe SACEUR bij een plechtigheid op het NAVO-hoofdkwartier in het Belgische Bergen. Dat gebeurde met veel ceremonieel en een toespraak van secretaris-generaal Mark Rutte. Gebakken lucht. Geserveerd door een oliemannetje. Dat weet aan welke kant zijn boterham gesmeerd is. Dat is de houding die de staatsman past.