Er moeten, om Ursula’s EUDG-plannen uit te kunnen voeren, voor miljarden schulden worden gemaakt door de Unie, dus door een handelsassociatie samengesteld uit zeventwintig staten met totaal verschillende begrotingsdisciplines. Dat kan alleen door massale leningen gebeuren voor gezamenlijke rekening van alle landen, of ze nu in de Eurozone vertoeven of niet. Bij leningen horen garantieve dekkingen, dat weet u net zo goed als ik. Er moeten zekerheidsstellingen geborgd zijn die incasso kunnen dragen. Effectief, feitelijk. U weet het. Ik weet het. Daarin blijven staatsleningen of leningen van supranationale organisaties altijd met ons huishoudboekje identiek.
De Unie heeft, juist omdat het een handelsassociatie is waarbinnen goede trouw binnen het kapitaalverkeer uitzonderlijk belangrijk is, daarom argwanend gestaan tegenover door en namens die rechtspersoon te plaatsen obligaties. Die mógen wel, maar alleen onder strikte voorwaarden. Ze mogen geschieden als de lening effectief geplaatst kan worden onder toerekende garanties buiten de Unie op een derde kapitaalmarkt buiten het Douaneblok. Een USA-onderneming mag in de Unie obligaties of langlopende leningen plaatsen en de Unie mag dat in de USA, uiteraard, op de garantieve voorwaarden die de USA daaromtrent zal gelieven te stellen.
Er moet dus altijd voor deze obligaties een andere territoriale jurisdictie voorhanden zijn waar ze geplaatst worden op de markt en geïncasseerd, waarbij overigens de Unie iedere vorm van privaatrechtelijke interstatelijke rechtshulp mag vragen aan andere, dus derde, landen, bijvoorbeeld landen die enorme deposito’s beheren van ten name van de schuldenaar of waar goederen gesitueerd zijn die een zekere bestendige dekkingswaarde vertegenwoordigen. Zoals – ik noem maar wat — kunstwerken van artistieke aard, openbare kunstwerken van infrastructurele aard of delfstoffen, waarbij overigens hun onmiddellijke aannaderbaarheid een rol speelt. Denk aan de Rembrandt, het middeleeuwse kasteel van Dracyula, gouden kerkschatten of dijken, tunnels en wegenstelsels.
China leent zo aan Centraal Afrika, waarbij de openbare kunstwerken die het aanlegt op leningbasis tevens hypothecaire zekerheid bieden. Betaalt Kenia de tunnels niet af die China aanlegt tussen havens en vliegvelden of de rangeercomplexen, dan vervallen deze onderpanden aan de schuldeiser. Alleen: het probleem blijft dat de nationale Faillissementswetgevingen nooit toepasselijk zijn op deze soort constructies. China mag inderdaad desgevallend overgave eisen van dergelijke kunstwerken conform het leningscontract, maar een Chinese deurwaarder zenden zal echt niet helpen al heeft het exploit nóg zulke mooie zegelingen terwijl een Keniase deurwaarder wel uitkijkt in zo’n geval, want doorgaans leeft hij niet lang meer.
Ik heb er zelf toen ik nog bij de rechterlijke macht zat, veel mee te maken gehad. Nederland leverde massaal aan Sri Lanka verouderde computers uit de overheidsdiensten herkomstig. Met de bijbehorende infrastructuur. Op leningen die het zelf verstrekte ter terugbetaling van de overeengekomen som. Sri Lanka dokte niet. Er werd faillissement aangevraagd naar de voorwaarden van de Nederlandse faillissementswet bij de Haagse rechtbank. Want Sri lanka had meerdere opeisbare schulden uitstaan, wat dacht u. De ambassadeur van Sri Lanka kreeg exploit aangezegd als vertegenwoordiger van de rechtspersoon die in gebreke was gesteld volgens het boekje.
De deurwaarder ervoer dat Zijne Excellentie dat schrijven niet wenste te aanvaarden. Het was een belediging van Sri Lanka. Beslag werd aangekondigd. Uiteraard liet Zijne Excellentie protest aantekenen bij Buitenlandse Zaken. Want dat beslag veronderstelde dat de Nederlandse rechter-commissaris hiërarchisch effectieve jurisdictie kon hebben over Sri Lanka, een immune staat, de gelijke van Nederland. Die commissaris zou zelfs coërcive penal enforcement power kunnen uitoefenen over de ambassadeur. En dat verbiedt de idee van de equality of states. Er kwam dus heibel. Maar geen beslag. En geen inning. En geen afbetaling.
Wat Sri Lanka ook voor zekerheidsstellingen had aangeboden bij het aangaan van de lening. En de idee dat dan de computers maar weer teruggeleverd moesten worden met een gelijktijdige ontbinding van de koop, kwam wel aan de orde maar werd uiteindelijk als onuitvoerbaar van de hand gewezen, zij het uiteraard niet door de rechtbank Den Haag. Die vond dat ze wel degelijk deze jurisdictiekring met deze gevolgen bezet. Dat vinden Nederlandse rechters wel vaker. Den Haag heeft ooit Keizerlijk Duitsland failliet verklaard op deze grondslag. De Keizer vond het niet komisch. Nederlandse rechters zien nooit de fysieke territoriale beperkingen van hun effectieve jurisdictie in. Het is al een langdurige traditie, kan ik u verzekeren. Ze hangt samen met de aanname dat in de schaduw van de Amsterdamse Westertoren eigenlijk het interstatelijk publiekrecht wordt gecomponeerd op de tonen van het carillon.
U kunt zich nu wel voorstellen wat het tragisch lot zal zijn van EU-obligaties bij onwillende staatsschuldenaren binnen de EU. Die leenden. Maar niet betaalden aan de aflossingen. Kijk maar eens naar het achterstallige Griekenland bij de credietcrisis-2008. Daarom wilden Duitsland, Nederland en Finland géén Eurobonds. Over hun lijk. Figuurlijk gesproken. De gelijkstelling van staten en rechtspersonen aan de natuurlijke, fysieke persoon, heeft zo haar grenzen. Natuurlijke grenzen, als u mij volgen kunt.