Het lijkt erop dat naarmate de komkommertijd verglijdt de kansen steeds groter worden dat via ambtelijke lekkages openstaande rekeningen van Rutte zullen worden gesignaleerd door de NPO en de dagbladpers. Zij zijn verklaard opposant van het kabinet-Schoof en diens presentatie op de 5e juli jongstleden heeft dat niet kunnen beteren.
Deze open posten op die rekeningen zullen steeds verwijzen naar de inconstitutionele opstellingen van Rutte tijdens zijn kabinetsperioden als premier. Maar deze opstellingen heeft Rutte nimmer kunnen innemen dan met behulp van medebewindslieden en de ambtelijke top waarop zijn ministers steeds zich verlieten of waarop zij een beroep moesten doen. Dat zijn dan Ruttes noodzakelijke deelnemers geweest bij de verweten of althans gesuggereerde grondwetsschendingen.
Een aantal ervan heeft de fractievoorzitter Pieter Omtzigt merkwaardigerwijze al tentatief gesignaleerd. En wel tijdens en in het kader van zijn terecht geroemde Thorbeckelezing i n 2023. Omtzigt verwees naar de Catshuissamenkomsten van bepaalde ministers uit zijn kabinet in 2022-2023 waarin de premier aanbestedingen besprak, buitenlands beleid inzette met een forse ombuiging ten opzichte van bepaalde gewapende conflicten die verhevigden, of militaire inzetten beraamden die consequenties moesten hebben voor de eventuele neutraliteitsopstellingen die Nederland als gastland moest borgen ten aanzien van dagvaardingen vanwege de Openbare Aanklager bij het Permanente Internationale Strafhof, de rechtsingang bij de vooronderzoekskamer daarvan of de vaststellingen van de jurisdictiekring van dat Strafhof.
Buiten de ministerraad om. Steeds. Niet na overleg met de Tweede Kamer. Niet op aandrang van de Europese Unie, maar eigener beweging. Beslissend echter voor het Nederlands profiel ten aanzien van het aanhangige conflict – meestal dat in Ukraïne – of vergelijkbare brandhaarden, al dan niet in ontwikkeling. Omtzigt stelde vast dat Catshuisoverleg grondwettelijk geen bestaansrecht heeft en niet kan leiden tot externe verplichtingen ten laste van Nederland. Terecht.
Het was dus inconstitutioneel overleg, een mogelijke strafbaarheid via artikel 355 van het Wetboek van Strafrecht indicerend, en dus rechtsgrond voor de dienovereenkomstige inbeschuldigingstellingen vanwege de Volksvertegenwoordiging. Iets wat, dat staat wel vast, niet tolerabel zal zijn voor de VVD als coalitiegenoot in het huidige kabinet-Schoof, terwijl Omtzigt destijds al kenbaar maakte dat dergelijke inconstitutioneel gedrag zou moeten leiden tot articulatie van de ministeriële verantwoordelijkheid die de Grondwet veronderstelt tegenover de onschendbaarheid van de koning. Journalisten hoeven geen zware wrikking met een breekijzer tussen VVD en de fractie van Nieuw Sociaal Contract te verrichten om hier breuklijnen in deze coalitie te doen ontstaan.
Het geheim verbond der wederspannige ambtenaren die dit kabinet illegitiem achten zal hen daarbij stellig ter wille zijn. Mits anonimiteit gegarandeerd blijft. Niet inééns. Maar gedoseerd. Van dag tot dag. Beetje bij beetje. Dat is weer wat anders dan zaniken over de hermeneutische bandbreedte van termen als “omvolking”, “racist” “extreemrechts” of “fascist”.