Harrie geldt als man van de wereld, want hij zit sedert mensenheugenis in de boekenhandel als antiquaar en heeft steeds winsten kunnen maken. Harrie weét hoe de wereld draait, waarheen en waarom en waarom ’s mensen wandel altijd is gesitueerd in dingen de sterveling te zonderbaar. Harrie weet daarbij steeds psalmen te reciteren met donkere stem en openbaringachtige teksten ten beste geven die altijd oudtestamentisch klinken. Dus heeft Harrie kijk op deze kabinetscrisis en de daaraan ten grondslag liggende beramingen, dat erken ik ronduit. Toch hou ik staande dat geen enkel transcendent belang op nationaal niveau de bewindspersonen bij de totstandkoming ervan heeft bewogen.
Dat strijdt Harrie mij ook niet af. Dat laat Harrie zelfs in het midden. Hij constateert slechts dat Rutte uitvoering gaf aan een langdurig in kalm beraad en rustig overleg voorbedacht plan. Dat lijkt mij juist. Maar verder hebben Rutte, Kaag, Vera Bergkamp – de voorzitter van de Tweede Kamer dus — en andere actoren in dit Hollandsch Drama slechts gehandeld in vuig eigen belang. Rutte heeft zijn nationaal staatkundig bestaan veiliggesteld totdat Jens Stoltenberg, de huidige baas van de NAVO, de pijp aan Maarten zal geven in het najaar van 2024. Dan kan Rutte de vacature vervullen en blijft hij beschikken over het klatergoud van een internationaal politicus die in persconferenties ertoe blijft doen, terwijl de cameralenzen met de microfoons op hem gericht staan.
Want de toestand van verlamming van het rijks apparaat die nu is ingetreden zal inderdaad wel een jaar in beslag blijven nemen. De kabinetsformatie zal weer een volkomen onbegrijpelijke stoelendans worden die ze al sedert 1918 was, slechts achteraf uitlegbaar aan hen die al jaren de Haagse politiek achteraf haarscherp weten te duiden. Regeerakkoord of niet, de volksvertegenwoordiging zal weer handelen, te gelegener tijd, als de nieuwe bewindspersonen staan op het bordes van Huis Ten Bosch in hun nieuwste kostuums en mantel- dan wel broekpakken, zich den volke presenterend als staatslieden, als een Poolse Landdag of Belgische Kamerzitting. Is dat in het landsbelang? Ik dacht niet, dat men daar nog een zinnig woord aan kan wijden.
Kaag had er al heel lang geen zin meer. Ze wou al tijden lang weg, want Nederland is te klein voor haar, had geen gepaste eerbied voor haar Nieuwe Leiderschap, en niemand zag haar getalenteerdheid in als Vaders Liefste Meisje, wat ze ongetwijfeld geweest is en wat haar zonder morren ieder dag van haar stralende jeugdjaren is voorgehouden. De NPO regisseerde dus op verzoek een fraai moment in een praatprogramma, waarop haar Engelssprekende dochters hun zorg voor het welzijn van hun moeder konden articuleren, zorgvuldig op film en band opgenomen, opdat moeder tersluiks maar zeer zichtbaar de traantjes kon wegpinken die afgesproken waren met de crew van Beeld en Geluid. Ook hier planning van het momentum. Er is nu een topfunctie beschikbaar bij Wereldbank, OESO of UNESCO met uitzicht op nog meer grootlinten en nog meer eerbetuigingen waarop een geverseerd diplomaat reeds recht heeft als die functiebekleder maar te rechtertijd op de juiste plaats in het gelid staat met het juiste plechtige ceremoniële keerpunt dat daar de juiste wenteling aanvangt.
Is dat in het landsbelang? Omdat ik nu overtuigd ben dat Kaag werkelijk nergens echt verstand van heeft, maar altijd weet te spreken in nietszeggende algemeenheden, dacht ik van niet. Ollongren Zweedser en Baronesse méér dan ooit met nietszeggende blik, kan nu in het vacuüm springen dat Frans Timmermans veroorzaakte in Brussel door lijsttrekker te worden van iets wat nog altijd Links genoemd – maar wat dan links is aan het bolk linkerds die hij stem gaat geven is mij een raadsel – omdat ook zij nu kan bogen op een lange reeks van hoogst embarrassante incidenten die ze zelf veroorzaakte en ook niet meer wist te verdoezelen.
Is dat in het landsbelang? Ik dacht het niet. Maar de stoomcarrousel staat klaar. De machines draaien op halfstand. De beheerder van het pretinstrument heeft het henneptouw van de blinkende bel al in de hand en kijkt of de nanometer goed staat. Is dat in het landsbelang? Bepaald niet als dat Vera Bergkamp is. Die zal het dus zijn. Dat is de afspraak.