Putin heeft namens Rusland vijfentwintig jaar het refrein aangeheven dat deze keer dat land niet in de Westerse vrijblijvende royale beloften zou stinken. Dat Rusland puntje bij paaltje zou houden wat de NAVOstop betreft. Het Westen haalde de schouders op. Rusland zou tóch imploderen, Rusland zou geen oorlogseconomie kunnen opzetten zelfs niet als het kanonnen stelselmatig boven boter zou stellen. Rusland zou niet integraal kunnen mobiliseren en al helemaal geen veldleger adequaat kunnen deployeren. Dat zei Het Westen.
Den Haag voorop. Het bleek een dwaling. Zoals een meerderheid kan dwalen: onoverwinnelijk, onverschoonbaar, onherstelbaar. Trump openbaarde dat hij deelde in het verwijt van die onverschoonbaarheid – De Europeanen waren gek als ze dachten steeds maar terug te kunnen vallen op Washington. En dat deed hij Zelensky grondig en onbeschoft weten op 28 februari 2025. Europa over de rooie. Het staatsbezoek van Zelensky liep uit de hand. En Trump schorste meteen iedere militaire bijstand aan Ukraïne. Ik denk dat Zelensky dat nog had kunnen voorkomen.
Door Trump de Groot-Orde van Sint Stefan te geven namens zijn benarde land, Trump de hemel in te prijzen, en meteen maar een communiqué uit te geven dat hij nimmer een opperbevelhebber had gezien als hier en nu in deze Oval Room. Dan kan men nog altijd zien. Een Krijgsman wint genoeg al wint hij niet dan tijd. Dat wist Vondel al en dat laat hij Ghijsbrecht van Aemstel dan ook nadrukkelijk beweren. Paniek alom, want Zelensky als eerloze schelm af. Nog net niet via de fietsenstalling.
En toen moet Ursula weer haar momentum om te demarreren gevonden hebben. Haar finest hour. Ze heeft er, anders dan Churchill vele. Te vele. Bijna orgastisch veel. Een verbaal bacchanaal. Zoals gebruikelijk, met snorkende maar onbevoegde verklaringen, omdat de Unie nu eenmaal géén militair verbond is. Wat dan wel, dat komt later nog. Ursula gaf te kennen: Europa moet zich snel herbewapenen om zijn eigen veiligheid te garanderen en Oekraïne te steunen. Een hele vondst. Dat vindt de Europese Commissie óók. Reken maar. Daarom kwam Brussel dinsdag met plannen waarmee lidstaten hun defensie-uitgaven flink kunnen opschroeven.
Er komt waarachtig een defensiefonds. De Commissie noemt een bedrag van 800 miljard euro. Wie gaat dat betalen? Hoe? Wie beheert dat fonds? Hoe? Geen idee. Maar het fonds komt dan ook op afbetaling. De lidstaten gaan schokken. Zegt Ursula. Terwijl ze weet hoeveel lidstaten achterstallig zijn in hun commune contributie. Bijna alle mediterrane staten. Neem Griekenland maar eens. Ja, aldus is de suggestie, maar nu komen er Europese Defensie-obligaties via de Europese Centrale Bank. Maar waar zit dan de dekking? Niet bij het Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië, dat is immers geen Unie-lid. Niet bij Frankrijk, België en Portugal die traditioneel nooit aan het stabiliteitspact voldoen en dat ook niet pogen. Dat worden dus staten als Duitsland en Nederland. Of Denemarken. Zijn die dan geconsulteerd voordat Ursula de Bühne weer eens op draafde? Ursula schoof de dekking maar weer eens voor zich uit. Zo komen er ruimere begrotingsregels en kunnen Europese fondsen worden aangesproken. Als landen hun defensie-uitgaven verhogen met 1,5 procent van hun bruto binnenlands product (bbp) zou dit verspreid over vier jaar 650 miljard euro opleveren, zo rekent voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie ons voor. Gekke Henkie zal het wel dragen. Ook denkt Brussel aan leningen ter waarde van 150 miljard euro. Dat moet landen in staat stellen uitgaven te doen aan bijvoorbeeld luchtverdediging, raketten, artillerie, drones en antidronesystemen. Ik dank u. Verder wil de Commissie kapitaal van private investeerders aantrekken, bijvoorbeeld via de Europese Investeringsbank.’We zitten in tijdperk van herbewapening’, aldus Ursula. En als het regent word je nat, zou ik er aan toe willen voegen. Europese herbewapening staat al langer op de agenda, maar is natuurlijk nog belangrijker geworden doordat de Amerikaanse president Donald Trump ineens maandag besloot voorlopig geen steun meer te verlenen aan Oekraïne. Hierdoor wordt het land nog afhankelijker van leveringen uit Europa. “We zitten in een tijdperk van herbewapening. En Europa is klaar om zijn defensie-uitgaven flink op te schroeven”, stelt Von der Leyen. Je gelooft je oren niet. Hongarije, Polen, Roemenië, Kroatië? Dat is volgens haar nodig om op korte termijn Oekraïne te helpen en op lange termijn de eigen Europese veiligheid te kunnen garanderen. Weer een gemeenplaats als een trompet op een WC.
De dinsdag gepresenteerde plannen worden donderdag besproken tijdens een EU-top, waarbij defensie-uitgaven centraal staan. De uiteindelijke beslissingen over herbewapening worden niet genomen door de Europese Commissie, maar door de lidstaten. En dáár zit de kneep. Ik hoor de Babylonische verwarring op de komende EUROtop al.