Den Haag weet dat het hele akkoord grondige tegenstand zal krijgen, ook en vooral buiten de Kamer. Die zal wel op het akkoord massaal vuur uitbrengen. Maar die zal, blijven de gelederen van de coalitie gesloten, op deze politieke Maginotlinie afstuiten. Het akkoord is nog open geredigeerd, in zoverre dat het moet verwijzen naar uitvoeringsarrangementen per departement. Bij het immigratievraagstuk zullen Justitie, Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken, Sociale Zaken, Volksgezondheid en Defensie en ten dele Landbouw taken te verdelen hebben volgens deze arrangementen.
Dat zijn er dus heel wat, maar bijna ieder vakdepartement heeft met de migratoire stromen te maken. Dat heeft mijn ervaring binnen de Departementale Stuurgroep Immigratie (ISI) mij in 1990-1993 geleerd. Het zal alleen nu nog gecompliceerder zijn, omdat steeds meer beleidsambtenaren vanaf 1993 werden ingeschakeld bij deze arrangementen, met hun onderlinge competentieconflicten en bureaucratische vetes. Daarover zal ik nog veel kunnen vertellen. Uiteraard is nu al geconstateerd dat de financiële afhechtingen pet zijn.
De vier formerende partijen lijken met hun nieuwe plannen financieel binnen de lijntjes te blijven. Wat het migratietraject betreft is het raadzaam niet aan te nemen, voorshands, dat de influx op korte termijn zal dalen. Geenszins. Nederland heeft een reputatie nopens de opvangfaciliteiten en de preferente behandelingen nadien. Die wordt door de mensensmokkelaars en vluchtelingenorganisaties dierbaar gekoesterd. Het is hun verdienmodel. Maar volgens experts is de dekking van bezuinigingen die financiële ruimtes mogelijk maken boterzacht.
Deze experts preluderen natuurlijk mede om de onwilligheid om deze arrangementen snelstens tot stand te brengen. Die verwacht ik evenzeer, vooral bij de rechterlijke macht die vele constitutionele privileges daarbij kan aanwenden, terecht of niet. Ik denk alleen al aan de rijksbrede digitale beschikbaarheid van procesdata die ook de persoonlijke levenssfeer van de illegaal betreffen. De rechterlijke ICT systemen zijn systemische deficiënt, dat staat al zondermeer vast, en als aangesloten moet worden op nieuwe digitale circuits dan zal dat des te navranter blijken.
PVV, VVD, NSC en BBB kwamen echter in de nacht van woensdag op donderdag met een hoofdlijnenakkoord. Een godswonder. Dat velen overviel. Hierin zitten allerlei voorstellen die de komende vier jaar miljarden extra overheidsgeld kosten. Zo blijft de accijnskorting op brandstoffen nog tot en met 2025 in stand, komt er een flinke lastenverlaging aan voor burgers en halveert het eigen risico bij de zorgverzekering in 2027. Alles samen kosten die plannen 14,7 miljard euro extra. Hoe de partijen dat denken te betalen? In hun akkoord tonen de formerende partijen ook 14,7 miljard aan bezuinigingen en 4,6 miljard euro aan extra belastinginkomsten. Experts eisen nu zeer gedetailleerde afhechting.
Maar die is onmogelijk zolang er geen arrangementen in concreto zijn. En die kunnen er niet komen als we de bijbehorende verantwoordelijke bewindspersonen nog niet kennen. Die moeten in ieder geval in staat zijn om conceptueel hun ambtenaren een arrangement voor te houden en dat zijn er maar weinigen. En die staan niet te springen. Je moet eigenlijk gek zijn om de immigratieportefeuille te willen. Zeker met deze Kamer in je bijwezen. Er zijn betere tijdspasseringen om je pensioen als otium cum dignitate te halen, kijk maar naar staatssecretaris Eric van der Burg.
Die heeft moeten huilen om het lot van zijn Spreidingswet. Die moet ingetrokken worden. Terwijl ze nog niet kon werken. Daarvoor was de koninklijk besluit te zeer afhankelijk van de spreidingsdisposities van de gemeenten. En die reageerden wijselijk in het merendeel niet. Dat doet de staatssecretaris verdriet. En daar kan ik inkomen. Al ben ik blij dat dat feest niet doorgaat van die plichtmatige spreiding, want als er iets aanzuigende werking heeft die vrijwel onomkeerbaar is, dan is het die spreiding door bos, beemd en heide wel. De paden op, de lanen in. Alleen niet in Aerdenhout.
Tot zover. De coalitie ziet de perspectivische bezuinigingen ook in het migratietraject. Die bezuinigingen komen onder meer van een voorgenomen beperking van de asielinstroom, een bezuiniging op overheidspersoneel en het afschaffen van de salderingsregeling voor zonnepanelenbezitters.