Pakken op woorden

Op 21 juni 2024 heeft de Kamer de gelegenheid gekregen de positie te bepalen tegenover hen, die zich wilden gaan constitueren als een kabinet in constitutionele zin. Deze constitutie zou moeten plaatsvinden op de 28e daaraanvolgend. Weer nieuw staatsrecht. Want wat die constitutie dan eigenlijk inhoudt, dat is staatsrechtelijk onduidelijk. Wat maakt een ploeg tot regerend kabinet? Het gegeven dat de Kamer bereid is de ploeg te vertrouwen door géén wantrouwen uit te spreken bij meerderheid. Die meerderheid doet in dat opzicht van zich spreken bij motie. De beruchte en gevreesde motie van wantrouwen. Die is dan agendapunt van de Kamer. Die is dan onderdeel van de “Orde van die Dag”. Ging het daar nu over, over die Orde, de 21 jongstleden?  Nee. De Kamer hield zich met de individuele leden van het beoogd kabinet bezig en wel met hun publieke verleden in het openbaar. De minderheid in die Kamer probeerde de beoogde kabinetsleden te pakken op hun verleden woorden.

Beoogd PVV-minister Reinette Klever bijvoorbeeld kreeg tijdens haar hoorzitting veel kritische vragen over ‘omvolking’.  Dat woord zou zij gebruikt hebben in het openbaar. Wat die term precies inhoudt, daar ging het niet over. Neen: sommige leden wensten te vernemen of Klever deze term ooit bezigde en thans voor haar rekening nam. Klever zei vervolgens dat ze nooit zelf over ‘omvolking’ had gesproken en er alleen een tweet over had gedeeld. Van die retweet nam ze geen afstand.

Kamerleden van de oppositie vroegen al meteen in het begin van de hoorzitting naar het betreffende Twitter-bericht dat Klever in april dit jaar had gedeeld. Daarin stond dat woord: “omvolking”.  De leden vroegen de beoogd minister van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking om daar afstand van te nemen. Daar zag Klever zelf geen reden toe. “Ik heb zelf de woorden niet in de mond genomen, dat was een gast bij Ongehoord Nieuws”, zei Klever. Ze doelde op Filip de Winter van de Belgische nationalistische partij Vlaams Belang. Klever was zelf bestuurslid van de omroep Ongehoord Nederland (ON!).

De Winter sprak in de betreffende uitzending over zijn boek over ‘omvolking’. Die term wordt volgens de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) in extreemrechtse kringen als complottheorie gebruikt. Daarbij wordt gesuggereerd dat de westerse bevolking wordt vervangen door immigranten.

 

Klever weigerde afstand te nemen van uitzending. Ik zou ook niet weten hoe ze dat staatsrechtelijk gestalte zou moeten geven. De uitzending staat naar inhoud en gehoorsindrukken zo vast als een huis. Klever nam daaraan deel. De uitzending is een historisch feit. De beoogd PVV-minister vond niet dat zij met de tweet ideeën over omvolking verdedigde. “Ik retweet weleens dingen van Ongehoord Nederland waar maatschappelijke discussie over plaatsvindt. Maar verdedigen, nee”.

Maar Klever voegde kort daarna er ook aan toe dat ze geen afstand van de woorden nam. Ook benadrukte ze dat ze niet vond dat de uitspraken over omvolking racistisch waren, zoals de oppositieleden wel vonden. Ze ziet omvolking ook niet als complottheorie. Verschillende Kamerleden, onder wie Daniëlle Hirsch (GroenLinks-PvdA) en Stephan van Baarle (DENK) vroegen Klever later in de hoorzitting herhaaldelijk om de woorden terug te nemen. Zij vonden dat noodzakelijk voor haar om geloofwaardig een minister te kunnen zijn voor alle Nederlanders. Maar de PVV’er ging daar niet in mee. Dat was het dan. Een hoogscholastieke non-discussie, zoals die aan de Parijse Sorbonne plaatsvond in de vijftiende eeuw toen Erasmus daar ook wel placht te verkeren bij theologische discussies over Gods wezenheid. Hij vond, Erasmus, dat zulke uitwisselingen van kreten non-discussies waren. Hij ried deswege aan, ze na te laten. Pakken op woorden, zei de humanist, dient geen dienst aan God. Hij houdt daar niet van.