Platmaken

Marten Toonder heeft met zijn Bommelsaga, waarheen ik al verschillende malen in deze blogs verwees echt wel iets toegevoegd aan de Nederlandse litteratuur. Het heeft lang geduurd voor dat dat algemener erkend werd binnen de kaste van de litteraire experts. Mede omdat deze saga een strip was. De plaatjes van Olivier Bommel, Tom Poes en de grootgrutter Grootgrut, juffrouw Doddel, Markies de Kantecler horen echt bij de verhaalstructuur.

Ze illustreren, ondersteunen, zetten kracht bij aan de karakters die de hoofdrolspelers vervullen. Burgemeester Dickerdack van Rommeldam moet echt een nijlpaard zijn, en Drs. Zielknijper een lama die nog net niet spuugt. Een stripverhaal uit de serie is gewijd aan de eigenaardige dynamiek die uitgaat van de media. Dat is: Heer Bommel en het Platmaken. Deze aflevering gaat over het scheppen van een mediamieke figuur, die aanspreekt en spraakmakend is of wordt.

De journalist Argos van de Rommelbode speelt daar een rol bij, zij het geen beslissende. Die figuur heeft in aanleg eigenschappen die hem in de kijkerd spelen. Die eigenaardigheden worden nu geweldig uitvergroot door de nieuwsmakers. Ze worden voorgesteld als talenten, waarmee gewoekerd moet worden tot nut van het algemeen. Zo indringend, dat de betrokkene er zelf in gaat geloven. Hij zwelt ervan op. Hij acht zich onnavolgbaar en buitengemeen nuttig. Hij gaat deze eigenschappen vergroten.

En is dat gelukt, dan wordt hij juist om die eigenschappen platgemaakt door diezelfde media. Volledig. Hij wordt de grond ingestampt, zijn zielenmerg wordt gefileerd, zijn moraliteit geannihileerd, zijn menswaardigheid met terugwerkende kracht genullificeerd, ook als de betrokkene duidelijk de uiterlijkheid van een diersoort heeft. Grootgrut, vermaard om zijn kostelijke sprits, wordt teruggebracht tot een manipulator van deegwaren, Dickerdack, geroemd om zijn commerciële inzichten, wordt voorwerp van niet aflatende hoon wegens netwerkcorruptie.

Ze worden allemaal afgebrand als volksmisleiders, zodat Hocus Pas, de kwalijke magister en duistere aterling, die het platmaken orkestreert in de vacua aan de top kan treden via willoze remplaçanten. En dan grijp Pas in het welbegrepen algemeen Belang de macht. En reduceert de goede stad Rommeldam tot een politiestaatje aan de vervuilde rivier De Rommel.

Waarin iedereen schatplichtig is aan het vileine gezag van de duistere magister Pas. Dat is, kortgesproken, ook het basisscenario van de Remkes-doctrine ten aanzien van regeringsvorming, waarbij de VVD vanuit de schaduwen kan opereren ter herbevestiging van verworven posities.

En dat is, wat zich in gang heeft gezet nadat Gom van Strien zijn biezen moest pakken nog voordat hij als informateur een verkenning op touw kon zetten. Dat platmaken zal zich als een besmettelijke aandoening manifesteren aan iedere beoogde premier van een kabinet Wilders zonder Wilders die niet goedgekeurd is door de Vereniging van VVD-huisvrouwen. Dus ook aan Mona Keijzer, Rita Verdonk, Richard van Zwol, Barend Servet en wie Wilders ook maar uit zijn toverhoed wil halen.