Taiwan als vuistpand

De Volksrepubliek China eist nu het eiland Taiwan op als onderdeel van het oorspronkelijke Chinese rijk. Dat is een miskleun, die aanspraak op het Heim ins Reich brengen van het Archipelcomplex omdat dat nimmer tot dat rijk heeft behoord. De geschiedenis ervan rechtvaardigt de claim niet. Het Archipelcomplex was in de tijd van de Europese kolonisaties in het Verre Oosten bekend als Formosa of Ilha Formosa, naar het Portugees: prachtig eiland. Tussen 1583 tot 1624 was het een Portugese kroonkolonie waarop het katholicisme ingevolge de concessies krachtens de traktaten van Tordesillas van 1494 (zie hierboven) staatsgodsdienst was. De VOC kreeg er belangstelling voor als maritieme uitvalsbasis.

Containerschip de Ever Given muurvast in het Suezkanaal in 2021

De VOC werd niet toegelaten tot het Chinese Keizerrijk dat de vennootschap zag als een misdadige organisatie. Haar bedrijfspolitiek was destijds verreweg wreder dan die van de Portugese en Engelse concurrenten in die regio. Nederlands Formosa werd bestuurd namens de vennootschap vanuit Fort Zeelandia. Maar de vennootschap stond toelating toe aan dominees die de Indologische opleiding hadden gedaan aan de Leidse Universiteit destijds. De idee was toch dat aan het hinderlijk katholicisme van de Portugezen paal en perk gesteld moest worden. De dominees bleken echter maatschappijkritische streetcorner-werkers die de commercie van de VOC geducht hinderden, dus dat was weer geen succes.

Ze werden teruggeroepen naar Batavia in de Indische Archipel, bleken ook daar weer lastig en werden uiteindelijk geëxterneerd naar Holland. Veel had het bestuur van de VOC niet om hakken. Het liet de dagelijkse gang van zaken over aan de inheemse hoofden die hun gangbare praktijken met China stomweg voortzetten. De Hollanders kwamen daar ook niet goed tussen. Er waren op de eilandjes suikerplantages. Maar echt floreren deden die nu ook weer niet. Er kwamen invasies van Chinese stammen die zich metterwoon vestigden in deze Archipel. Ze vestigden daar een soort koninkrijk dat de VOC verjoeg. Dat rijk werd weer overgenomen door een stam die óók weer van het Chinese vasteland was verdreven: China werd door familievetes geteisterd.

In 1885 werd Formosa geheel zelfstandig en kreeg de naam Taiwan. De Japanners namen dat in gedurende het jaar 1895 waarin Tokio annexaties ondernam noordwaarts. Dat bleef zo tot 1945. In 1947 arriveerde de verdreven nationalistische groep onder leiding van Chiang Kai-shek en vestigde er een Chinees nationalistische regering. Weliswaar wisten de communisten op het vasteland hun positie te consolideren, maar Taiwan namen ze niet in. Dat werd min of meer democratisch in 1996 onder druk, overigens, van Washington, dat zulks ook niet onder stoelen of banken stak. Het had economisch veel geïnvesteerd na 1967 en een grote fabricage van halfgeleiders op doen starten, geïntegreerde schakelingen voor de digitale eindindustrie. En dáár gaat het de Volksrepubliek om.

Deze semi-conductor-industrie vooronderstelt enorme digitale expertise die op Taiwan is doorontwikkeld en waarbij de bijbehorende productielijnen die omvangrijke en kostbare diepte-investeringen vereisen volledig zijn uitgerold. Zonder deze semi-conductors zijn de eindproducten niet bruikbaar. Dat heeft een geweldige afhankelijkheid van Het Westen veroorzaakt. Die is pas gebleken, toen het Suezkanaal in 2021 maandenlang versperd was door een dwarsgevaren container-mammoetschip, de Ever Given, dat de doorvoer van deze conductors volledig stremde. De duurste file op aarde ooit. De schade op uurbasis was vierhonderd miljoen dollar. De Londense Lloyd schreeuwde dus moord en brand. De aflevering van allerlei computergestuurde apparaten en systemen werd daardoor maandenlang onmogelijk zoals Europa ook ervoer. Beijing denkt nu met zijn aanspraak deze industrie volledig te kunnen naasten zonder compensatie.

Europa zou in dat conflict, dat zich nu overduidelijk manifesteert tussen Washington en Beijing wel degelijk een rol kunnen spelen en de Unie helemáál. Maar niet als scheidsrechter. Als belanghebbende partij. Het heeft voldoende eindproducten waarin de Volksrepubliek op haar beurt heftig geïnteresseerd is. Het heeft dus wisselgeld. En het heeft de volledige infrastructuur paraat om deze halfgeleidingsindustrie stomweg verbeterd te kunnen overnemen. Dat zal Brussel echt wel weten. Washington kan het natuurlijk ook wel, maar de vraag is of het die structuur en expertise zo snel paraat zou hebben.