Sedert de nacht van 24 op 25 februari laait zoals gezegd het massale en totale oorlogsgeweld in de Ukraïne weer volledig op. Het leger van de Russische federatie bombardeert onbarmhartig al of niet verdedigde steden met kennelijk terreuroogmerk. Burgers zijn onvermijdelijk slachtoffer van de oprukkende Russische grondtroepen. Putin erkent dat hij de Ukraïne aldus wil dwingen tot een militaire neutraliteitsstatus. Hij beschouwt het land als nazistisch. In het Russisch jargon betekent dat “anti-Russisch”. Wát dat dan ook weer moge zijn.
De huidige regering Zelensky moet aftreden. Alleen dan is weer een vreedzame verstandhouding met de Federatie mogelijk. De Ukraïners vechten verbeten terug en houden, naar het lijkt, stand. De Russische troepen vorderen alleen met enorme geweldpleging waarbij zij geduchte verliezen lijden. Bij het Permanente Strafhof is nu een ware stortvloed van aangiften tegen Putin als bevelsbevoegde meerdere betreffende deze operaties ingekomen. Karim Khan, de openbare aanklager, heeft er zijn handen vol aan. Ze komen uit alle hoeken van de wereld, al is opmerkelijk dat een blok van ICC-staten te dezen als een groep belanghebbenden optreedt. Dat blok heeft niet de Assembly of States Parties (ASP) ingeschakeld. En ook de EU heeft nog niet als rechtspersoon zulk een aangifte gedaan.
Maar de Federatie heeft de rechtsmacht van ICC niet erkend. De Ukraïne evenmin. Ik schetste het opvallende optreden van onze premier Rutte al, die in een regeringsverklaring Putin als hoofdschuldige aan oorlogsmisdaden aanwees. Zie blog 15/04/2022. Ik benadruk nogmaals dat deze opstelling, officieel publiek gemaakt van regeringswege en eindeloos herhaald op de Ukraïnse staatstelevisie, niet in lijn is met het Seatagreement en de Hostarrangements die Nederland met het ICC en de ASP sloot. Helaas heeft Nederland in dit opzicht sedert 1993 al een bestendige traditie opgebouwd die zijn legitimiteit als gastland van supranationale fora ondermijnt. Het is duidelijk dat de Ukraïnse regering voorshands de Federatie niet zal tegemoetkomen en dat beider legers zich gaan vastzetten in het ongelukkige land dat al zo vaak het schouwtoneel van vergrijpen tegen de menselijkheid, genocide en oorlogsmisdaden is geweest.
Er kan een maanden en zelfs jaren lange guerrilla uit voortvloeien. Met als risico dat Putin of zijn opvolgers toch in hun strategische overwegingen een tactische aanwending van nucleaire wapens gaan betrekken. Zeker nu steeds duidelijker prestigemotieven aan de kant van de Russische regering gaan spelen. De interventies van ICC zullen dat uiteraard niet veranderen. Wel integendeel. De strafrechtelijke aansprakelijkheden die dat kan articuleren zullen niet preventief werken. De kans dat Putin in Den Haag terecht zal staan is voorshands uit te sluiten. Daarvoor zou aan de zijde van de Federatie minstens een succesvolle staatsgreep nodig zijn tegen de man zelf, waarna de nieuwe machthebbers hem lozen naar de stad achter de blonde duinen aan de Noordzee.
Zoals eigenlijk ook geschiedde in de loopbaan van Milosevìc. Zie blog 18/04/2022. Zulk een staatsgreep vooronderstelt minstens dat het Russische leger inziet dat het op middellange termijn onmachtig is over te gaan tot een adequate en effectieve bezetting. Die nauwelijks te leggen is in stukgebombardeerde stadscentra van enige omvang. Juist puinhopen begunstigen defensieve acties en uitvalsbases van de vijand die korte logistieke aanvoerlijnen heeft en kan beschikken over afdoende personele reserves. Als één volk daarmee bekend is, dan de Russen, die de geschiedschrijving van de verdediging van het verruïneerde Stalingrad een centrale plaats gunnen in hun vaderlandse historie.
Kan het internationale recht te dezen dan niets betekenen om aan deze dagende voortgezette waanzin een einde te maken? Nederlanders plegen aan het volkerenrecht een belangrijke plaats te gunnen bij geschillenbeslechting. Ze juridiseren vaak en veel. Te veel. Maar als het antwoord op deze niet eens retorisch bedoelde vraag een kort “neen!” zou moeten zijn, waarom dan toch al die tribunalen, hoven en colleges te Den Haag met een universele jurisdictie en daarop gebaseerde pretenties? Waarom dan tóch The Hague, Legal Capital of the World gekoesterd en daaraan zoveel geld gespendeerd?