De chaos waarin het interstatelijke telecommunicatieaftapverkeer in strafzaken terechtkwam door deze Securitel-affaire, waarin iedereen iets anders las in de Notificatierichtlijn met andere consequenties bleef lang nazinderen. Dat merkte ik wel op mijn reizen door het Britse Verenigd Koninkrijk waar ik moest optreden als getuige-deskundige inzake het interstatelijk rechtshulpverkeer waarbij Nederland uitluisterde ten behoeve van de Britse strafvervolging. De Prosecutorial Crown Service te Londen had mij aangemerkt als de expert bij uitstek die kon komen vertellen of het niet-nakomen van de Notificatierichtlijn bewijsuitsluitende werking kon of moest hebben naar Nederlands recht.
Dat deed ze in alle gevallen waarin de SOCA – de Serious Organised Crime Agency — het Nederlands Openbaar Ministerie had verzocht telefoontaps aan te leggen inzake telecommunicatieverkeer dat een te Birmingham opererende georganiseerde drugsbende had gebezigd via enige plaats te Nederland met het oog op de aan- door- en uitvoer van kilo’s cocaïne al dan niet op bestellingen gedaan vanuit Centraal-Europa. De internationale havensteden Amsterdam en Rotterdam waren daarbij vaak uitluisterpunt geweest.
Natuurlijk had, toen de Securitel-rel losbarstte in Den Haag, in het politieke circuit, vrijwel iedere Barrister met Queens Council aanstelling op de gebrekkige voldoening aan de Notificatierichtlijn een beroep gedaan op de exclusionary rule naar Engels recht. De bewering was dat deze Richtlijn niet was opgevolgd – hetgeen feitelijk vaak onwaar bleek – en dat dat naar Nederlands recht inhield dat de uitluisterresultaten totaal onbruikbaar waren. Maar als ze naar Nederlands recht onrechtmatig waren, dan waren ze dat naar Engels recht, waar telefoontaps in principe eigenlijk in strafzaken bijna nooit mogen zonder rechterlijke tussenkomst dat toch óók?
Onrechtmatige bewijsgaring kon toch nooit rechtmatige eindresultaten genereren? Niet naar Engels recht, in ieder geval, zo betoogden veel grijsgepruikte topadvocaten in hun wijds afhangende zijden toga met de befaamde brede greinen manchetten waarin de toepasselijke wetsvoorschriften in de plooien van de mouwboordsels ritselden. Ik wees er op, dat de Notificatierichtlijn nooit bedoeld was geweest om waarborgnormen jegens vervolgden, beklaagden of verdachten, in het leven te roepen, niet in Nederland en nergens binnen de Europese Gemeenschap.
En zeker niet in Groot-Brittannië waar die Richtlijn niet bijwege van Act of Parliament was omgezet in een naar nationaal recht direct verbindende wettelijke regeling. En in Good Old England heerste nog immer the Rule of Law, Your Honour, if I humbly might submit it to your precious attention. In Nederland natuurlijk niet, dat wisten we allemaal. Het was een rotzooi daar. Vooral in Amsterdam.
Ik wees dus steeds op de beperkte strekking van de Richtlijn. Ze was een opsomming van uitvoeringsvoorschriften gericht tot de centrale overheden van de lidstaten. Zeker: als deze nalieten deze voorschriften bij wetten te implementeren, was de staat in gebreke jegens de Europese Gemeenschap. En daarop konden die staten elkaar onderling aanspreken. Ze was immers een verplichtende instructienorm ter uniformering van de rechtshulp in dat soort telecommunicatieverkeer. Maar individueel inroepbare waarborgnormen ten behoeve van de verdachte deed ze niet, ook niet van rechtswege ontstaan. Dat was nooit de bedoeling geweest.
Dat hád het Europese Hof van de Gemeenschap te Luxemburg ook gezegd. Natuurlijk ging er dan bij de Queens Councils niet in. Daar waren ze niet voor. En de rechters hadden het Securitelarrest nimmer gelezen. Daar waren Britse rechters al helemaal niet voor. Wie Nederlandse rechters thans nog flink op de kast wil jagen en in de war wil brengen, hoeft alleen maar als advocaat medelijdend te wijzen, lijzig sprekend, op het Securitelarrest en de gevolgen die dat nog steeds heeft op iedere bewijsvergaringshandeling, ook al heeft de tenlastelegging betrekking op het onbevoegd ontgrinden van de Maasbedding ter hoogte van Horne. Succes verzekerd. Het is maar een tip.