Stel je vóór dat ik nu eens een politieke partij zou oprichten teneinde finaal een doeltreffend een nieuwe bestuurscultuur, waarnaar iedereen snakt, op te richten. Omdat alles toch echt anders moet. Die partij zou ik dan het Neutraal Afwijzend Blok noemen. Het NAB. Afwijzend de persoonscultuur onder de huidige politici die elkaar wederkerig in de ban houden en in het zadel, ongeacht hun opleidingen, vaardigheden, competenties en doelstellingen ten aanzien van het nut van het algemeen. Het nationaal belang, waaraan Thorbecke zo hechtte. Diens staatshuishoudelijk systeem deugt echt wel. Het is meer dan honderd jaar beproefd.
Het is een goed denkraam om de Nederlandse staatszelfstandigheid als mogendheid overeind te houden en effectief te doen gelden. Het kent rechtsprincipes genoeg om die territoriale organisatie te doen marcheren. Die zijn onderling geijkt, gevoelig afgestemd en kunnen leiden tot een gebalanceerde uitoefening van de macht. Het basisprincipe is de absolute scheiding van de wetgevende, rechtsprekende en wetgevende macht. De TRIAS. Die is het grondbeginsel. Ze kent, als principaal beginsel diverse afleidingen die, wanneer men het TRIAS-principe goed tot zich laat dóórdringen, eigenlijk voor de hand liggend en vanzelfsprekend zijn: daarom zijn het secundaire principes.
Zoals het rechtszekerheidsbeginsel. Dat eist onder meer dat de overheid zich steeds aan de eigen regelgeving houdt. Dat beginsel heeft de laatste vijftien jaar enorme optaters gekregen. De overheid zag er geen been in zich zelfs niet aan de grondwet te houden. Daarop heeft Pieter Omtzigt meermalen uitvoerig en illustratief gewezen. Dat is een grote verdienste. Hij kreeg veel bijval. Waar hij zich niet over uit liet was, dat deze onachtzaamheid voor de grondwettelijke voorschriften en de opzettelijke krenking van principale principes gestalte vond in duizenden ambtenaren, meestal van het hoogste niveau. Die waren tot die grove nalatigheid en die schending méér dan bereid en gaven daarbij blijk van een zekere ambtelijk enthousiasme.
Dat gold óók voor een meerderheid van de afgevaardigden in de Tweede Kamer, steeds samengedrongen in de regeringscoalitie. Een systeem mag nog zó welberaden en deugdelijk zijn, als de poppetjes die het moeten uitvoeren die subjectieve gesteldheid vertonen van systemische onachtzaamheid en krenkingsbereidheid, dan heb je helemaal niks aan welk systeem dan ook. Vandaar dat mijn Blok primair afwijzend zou zijn jegens het zittende ambtelijk personeelsbestand dat dat systeem plichtmatig onvoorwaardelijk behoorde te gehoorzamen. In dat personeelsbestand zou mijn Blok meteen gaan wroeten. Via geijkte procedures die het systeem, dat van Thorbecke dus, echt wel kent. Als het goed is leiden die procedures tot negatieve sanctionering van dat gedrag dat antithetisch stond en staat tegenover dat systeem. En daarbij denk ik dan vooral aan de procedures die artikel 119 van de Grondwet in het vooruitzicht stelt. Zie mijn Blogs hierboven vanaf 30 augustus jongstleden.
De strafrechtelijke vervolging van ministers en hun noodzakelijke deelnemers voor ambtsmisdrijven in de staatkundige bediening begaan. Bij de Hoge Raad. Als Hoog Hof van Staat. Met bijzonder procesrecht. Je moet de granieten trap van boven af gaan schrobben, wil je dat hij helemaal spic-and-span wordt. Glanzend van reinheid. Zodat er straks toch weer met bemodderde en met hondenpoep besmette schoenen overheen gelopen kan worden. Dat zal in deze gebroken zonde-bevangen wereld nu eenmaal onvermijdelijk gebeuren. Dat maakt dat schrobben niet minder noodzakelijk. De traploper zal echt van de roeden los moeten worden gemaakt, die roeden zullen met elastieken tijdelijk bovenaan in het trapportaal in de hoek moeten worden geplaatst, schuinsweg leunend tegen de muur.
De klauterende huisgenoten hebben er last van. Maar als ze het vuil zien dat met emmers vol in het neerschuimend water beneden afloopt naar het portaal, zullen ze het voor lief nemen. Ook al omdat ook zij last hadden van de duffe lucht van vuilheid en omdat soms de treden door aangekoekte binnenloopsels spiegelglad of anderszins onbetrouwbaar zijn geworden. Het is hinderlijk. Het levert stremmingen op bij het gebruik van het trappenhuis. Maar het moet echt. Er staan te veel rekeningen van Rutte en de zijnen nog open. Zonder termijn van kwijting. Soms met posten die we niet kunnen kennen. Dus met eindsaldi die ons zullen tergen.
Schuimend van kwaadheid zullen we wezen. Want het gebeurde met ons belastinggeld. Hier moet rekenschap gevraagd en gegeven worden. En niet meer door de Tweede Kamer. Die kon het doen, maar deed het niet te gepaster tijde, want dat kwam niet uit voor de bijbehorende banencarrousel. Daarom moeten de bewijsredeneringen omtrent daderschap, deelneming, schuldvorm, verwijtbaarheid en wederrechtelijkheid echt opgelost worden door een gremium dat buiten die actuele politieke charades staat die we tegenwoordig Kamerdebatten noemen. Die veel en veel te zwaar gesubsidieerde toneelstukken met gebrekkige scripts, defecte belichting, onkundige inspiciënten en ontijdige coulisse wisselingen kunnen niet langer behagen. Ze werven niet meer. Ze zijn de toegangsprijs niet meer waard. Maar dat zien alleen zij die zijdelings op het balkon zitten en zaal en toneel tegelijkertijd kunnen overschouwen. Die zijn distantief en neutraal, al zijn ze wellicht ook cynisch. Vandaar dat mijn Blok neutraal zou willen zijn, op afstand – zoals dat schellinkje – en afwijzend. In die zin, dat de acteurs voorshands geen krediet krijgen. Dat hebben ze niet meer verdiend. Dat zou mijn Blok doen. Het zal er dus niet komen. Dat leg ik uit.