Het leed voor de Bondsregering geen twijfel: het eenzijdig instellen van bestendige binnengrenscontroles brak in op het recht van de Europese Unie. Terwijl dat recht sedert 1957 één ondeelbaar onderdeel uitmaakte van het nationale recht van de lidstaten en de Europese Gemeenschap, lang voordat deze rechtspersoonlijkheid kreeg en op weg was naar een soort van pre-federatie. Dat Europese recht, vervat in wetsbesluiten, zou verbindend zijn in de nationale territoriale rechtssferen van die lidstaten terstond na hun regelmatige afkondiging. Waaronder de bepaling in de Europese Acte over het vrije circulatierecht en de vrije uitwisseling van goederen en diensten. Het basisrecht van iedere Europese staatsburger.
Natuurlijk protesteerden de omringende staten van de Bondsrepubliek. Oostenrijk en Hongarije maakten nog de meeste stampei. Dit was geen werk van Berlijn, dat steeds beide staten flink de les had gelezen als ze zondigden tegen de financiële verplichtingen die het Europese recht de staten oplegde. Vanaf 16 september 2024 werd de Duitse binnengrenscontrole een bestendig geïntegreerd instrument voor Berlijn ter beteugeling van wat de Bondsdag al lang een immigratiecrisis noemde. Wenen en Boedapest zwoeren het er niet bij te laten zitten. Berlijn zou het weten.
Oostenrijk ging zondag 29 september daaraanvolgend naar de stembus voor de parlementsverkiezingen. Het ging om een ‘nek-aan-nekrace’ tussen de rechts-nationalistische FPÖ en de conservatieve ÖVP. Vermoedelijk krijgt geen van beide partijen een werkbare meerderheid die een regering kan dragen. De opkomst was hoog. Ze kon gelden als de zoveelste proteststem van het electoraal tegen de demografische omvormingen die de Unie leek te weeg te brengen door haar nefaste immigratiebeleid, of liever: het gebrek daaraan.
Ruim zes miljoen mensen konden die zondag hun stem uitbrengen voor de nieuwe Nationale Raad. Die is vergelijkbaar met de Tweede Kamer in Nederland. Een overwinning van de FPÖ van oud-minister van Binnenlandse Zaken Herbert Kickl zou een nieuwe doorbraak voor radicaal-rechts zijn in Europa. Kickl is bondgenoot van de Hongaarse premier Viktor Orbán. Orbán had zich al meermalen heftig verzet ten Merkels Wir Schaffen Das. Hij had autobusladingen illegalen laten vervoeren naar de Bondsrepubliek en ze daar maar op goed geluk losgelaten. De Oostenrijkse Vrijheidspartij had gezworen hetzelfde te gaan doen als ze de kans zou krijgen. Ter vergelding van het feit dat Berlijn geen enkel moment het gesprek met zijn Europese buren had willen zoeken. De Poolse minister-president Donald Tusk had hetzelfde in het vooruitzicht gesteld. Polen liet zich niet langer schofferen in het immigratiedossier. Het had met de massale toestroom van Ukraïners al genoeg te stellen. De Vrijheidspartij van Oostenrijk is kritisch op de islam en wil “massa-immigratie” tegengaan. Ook is de partij tegen lidmaatschap van de NAVO.
De FPÖ zat al eerder in de regering met de ÖVP van bondskanselier Karl Nehammer, maar kreeg nooit een meerderheid. Als ze nu wel de grootste worden, moet de FPÖ vermoedelijk op zoek naar coalitiegenoten. De ÖVP heeft al duidelijk gemaakt Kickl niet te zien zitten als regeringsleider. Dat vergelijken Oostenrijkse media met de situatie in Nederland, waar Geert Wilders na de verkiezingsoverwinning van zijn PVV uiteindelijk toch geen premier werd. In Europa wonnen afgelopen jaren meerdere partijen met rechtse ideologie. Zo won, op precies die grondslag, de radicaal-rechtse AfD de Duitse deelstaatverkiezingen in Thüringen en kwamen rechtse politici aan de macht in onder meer Hongarije, Italië, Zweden en Finland. Oostenrijk wordt nu nog bestuurd door een coalitie van de ÖVP en Die Grünen. Als de partij van Nehammer weer de grootste wordt, is het volgens waarnemers denkbaar dat toch weer een coalitie wordt gevormd met de FPÖ. Ook wordt gekeken naar een coalitiemogelijkheid met twee andere partijen om Kickl op die manier buitenspel te zetten.
De laatste coalitie met de FPÖ en ÖVP sneuvelde in 2019 door het zogenoemde Ibiza-schandaal. Een FPÖ-kopstuk was op dat eiland met verborgen camera’s gefilmd. Hij ontmoette een vrouw die zich voordeed als nicht van een Russische oligarch en leek open te staan voor corrupte praktijken. De partij steeg de afgelopen jaren weer flink in de peilingen en lijkt politiek te kunnen profiteren van onvrede onder de bevolking over onderwerpen als inflatie en migratie. Nehammer heeft de verkiezingen gepresenteerd als “een keuze tussen hem en Kickl”. Zijn partij had in aanloop naar de stembusgang een kleine achterstand in de peilingen. Die probeerde hij in te lopen door zijn standpunten te verharden over onderwerpen als migratie. Ook kon hij zich onlangs profileren als crisismanager toen zijn land werd geteisterd door ernstige overstromingen. Berlijn heeft nu dus ernstige repercussies te wachten van de buurlanden. De vraag is: wat gaat Nederland doen? Wat als Berlijn illegalen gaat terugzenden naar deze moerasdelta omdat de grensbewaking op Schiphol en Zestienhoven weinig blijkt voor te stellen en de doorreis vanuit het risicodragende Zaventem een makkie is? We horen weinig van Faber in dat opzicht.