Plea bargaining

Door volledig en onvoorwaardelijk méé te gaan met de redactie van president Robinsons verzoek inzake de reactivering van het ILC-document van 1945 aanvaardde de UN-plenary zonder meer dat het Permanente Internationale Strafhof, waarover de PrepCom zich vanaf 1993 zou gaan buigen een voortzetting zou zijn van het Internationaal Militair Tribunaal van Neurenberg en dat van Tokio uit 1945. Dat laatste had destijds institutioneel geen multilaterale verdragsbasis van de geallieerden tezamen. Het was opgericht bij Legerorder van de USA Generalissimo McArthur. Die had moeten accepteren dat de opperbevelhebber der Japanse strijdkrachten, Keizer Hirohito, op zijn monarchale zetel zou kunnen blijven zitten.

Washington had dat de boomlange generaal kortweg opgedragen en aangezegd dat derhalve het Tribunaal zijn onderzoeksthema’s zo zou moeten inrichten dat de Keizerlijke onschendbaarheid – en dus de integriteit van Hirohito in persoon – volledig intact zou moeten blijven. Er waren destijds al voldoende aanwijzingen dat Hirohito zich wel degelijk bezig had kunnen houden met de strategische planningen van zijn Generale Staf en dat ook werkelijk gedáán had. Niet al te vaak. Maar soms had de man ingegrepen. Goed geïnformeerd was hij zelfs geweest over tactische beslissingen en de consequenties van dien in voorbereidingsfasen.

Hij had in dat opzicht vooral veel willen nalaten om zijn charismatische betekenis niet in gevaar te brengen. De opdracht van McArthur leidde uiteraard tot bemoeienissen met het vervolgingsbeleid van de Aanklagers. Daarom was het beginsel van de tirannie van de tenlastelegging ingevoerd in het geding dat volgen zou tegen generaals binnen het oppercommando en de admiraals bij de marinestaven. Het feitencomplex, door de aanklager uitgespeld in de tenlastelegging, zou dwingend zijn voor de rechters die nadien tot waarheidsvindingen en bewijsredeneringen zouden moeten overgaan. Via de redigering – de narrativeitslijn, zou men nu zeggen – van de beschuldigingen zouden de rechters haarscherp kunnen worden aan- en bijgestuurd wanneer, bijvoorbeeld, de handelingen, opstellingen en nalatigheden van Hirohito aan de orde zouden kunnen komen.

Maar uiteraard was dat in alle gevallen mogelijk, die manipulatie bij de omvang van de rechtsingang bij het Tribunaal. Nergens immers stonden criteria voor de bepaling hoever de beperkingen van het beginsel van die tirannie zouden kunnen en mogen gaan. Washington keek wel uit. De Russen waren toch al niet zo gek met een legerorder die mede gebaseerd was op de Angelsaksische idee dat een monarch constitutioneel onschendbaar is wanneer hij daden stelt die voortvloeien uit zijn unieke en onherleidbare soevereiniteitspositie die vóórgegeven is aan iedere constitutionele regeling, of die nu vervat is in een grondwet, een staatsregeling of via gewoonten. Het gevolg was, dat al bij het openen van het gerechtelijk vóóronderzoek afspraken konden worden gemaakt over de redactie van de strafrechtelijke schuldverwijten, al of niet te vervatten in een inbeschuldigingstelling: het beruchte plea bargaining.

Maar dan buiten iedere openbaarheid. Dat was nu precies wat Washington wilde. Het had te lang toch getracht het met de Keizerlijke camarilla van de Tenno op een handelsakkoordje te gooien, totdat Tokio op de 7e december 1941 de waanzin ten uitvoer bracht via de bombardering van Pearl Harbour. Toen was de teerling geworpen en moest Washington de oorlog wel aanvaarden. Het was er op dat moment niet gereed voor. Het zat ook wel in een lastige positie. Want de USA had vreemd genoeg steeds weer geroeptoeterd dat het beslist geen koloniale mogendheid was en ook geen ambities had in die richting. Terwijl het sedert 1922 niets anders had gedaan dan strategische posities consolideren in het Verre Oosten en het Stille Zuidzeegebied.

Zonder enige machtiging van de Volkenbond, waar het hardnekkig geen lid van wilde zijn al zond de USA steeds vaker waarnemers naar de Bondsvergaderingen die op beslissende momenten de visies van Washington doordrukten. Dat heimelijke plea bargaining politiseerde opvallend het proces te Tokio. Dat deed het overigens ook wel bij dat te Neurenberg, maar daar was de hand van Washington nooit zo hinderlijk in herkenbaar. Omdat daar alle geallieerden steeds meer bij betrokken moesten worden. Weliswaar buiten officiële statusconferenties om, geheel buiten de publiciteit, zeker, maar de afspraken over de in te nemen procesposities per onderdeel van de inbeschuldigingstelling werden daar breder gedragen — uiteindelijk ook door de Sowjet-Unie. Zie de Blogs van 19 januari 2023 en de daaropvolgende. Dat was iets wat de Aziaten – India, China en Japan – nog in 1993 grondig dwars bleek te zitten. Vooral omdat Washington niet wilde verhullen dat het aan de touwtjes zou blijven trekken.