Wervelend was de show die Zelensky mocht vertonen te Washington. Opmerkelijk tevens dat hij ze niet eerst vertoonde te Brussel, ten overstaan van het Europees Parlement, voor en aleer dóór te vliegen naar de Nieuwe Wereld, dat hij kennelijk als het hart van de democratie wenst te beschouwen. De senatoren en afgevaardigden waren uiteraard verguld met zijn vertoning, want zij kregen een – overigens behoorlijk kostbare – laudatio. Kostbaar, omdat Zelensky het prijskaartje dat eraan hing bepaald niet verloochende. Wat is de inherente boodschap van deze vertoning voor het deerlijk Avondland?
Op de eerste plaats, dat het op het wereldschouwtoneel er kennelijk niet veel meer toe doet. Het mag meespelen, als het scenario en script maar aanvaardt terwijl het tevens voor de gastrol duur, zeer duur mag betalen. Op de tweede plaats dat het niet betrokken hoeft te worden bij het naspel. Dat ongetwijfeld uitgeserveerd gaat worden tegen onpeilbare kosten. Op de derde plaats dat geen land dat binnen de NAVO en de Europese Unie nog enige rol – zij het een vrij betekenisloze – wil blijven spelen in de bezetting, de toekomstige cast en de vervolgepisodes nog enige wezenlijke verandering kan bedingen laat staan veroorzaken. Dat raakt Nederland, als gastland van het universele Permanente Strafhof onmiddellijk. Artikel 3 van het Statuut van Rome van 1998, de grondwet van het Permanente Internationale Strafhof, bepaalt immers dat de vaste zetelplaats van het Permanente Strafhof Den Haag is, in Nederland.
Zelensky eiste immers een supranationale berechting van de bij dit gewapend conflict betrokken oorlogsmisdadigers. Hij sprak over een oorlog. Het congres applaudisseerde. Dat kan bezwaarlijk anders worden verstaan dan als een instemming met dit jurisdictionele perspectief. Uiteraard kan van Zelensky niet verwacht worden dat hij deze geweldsescalatie nog reduceert tot een uit de hand lopende burgeroorlog, die ze oorspronkelijk – in februari 2014 – nog wel was. Daarmee zou hij zijn rol als nationale legerleider immers ook aanmerkelijk relativeren. Waarom zou hij, nu hij dit forum zo royaal mocht bespelen, en waarom zou de USA dat van hem verlangen: Washington gaat er toch vanuit dat het theatre of armed conflict zich Europees continentaal zal blijven afspelen, zolang het geen USA-grondtroepen stuurt.
Daarom mocht Zelensky zijn prestige als regeringsleider gerust in heroïsche termen uitserveren. Washington zal, naar het zich voorshands laat aanzien, daarvoor ook op middellange termijn militair geen gelag hoeven te betalen aan eigen bevolking of legerafdelingen. Voor de Unie ligt dat bepaald anders. Bedenkelijk is dat de Unie niet alleen niet zweeg, maar onmiskenbaar het stormachtig enthousiasme nog bijviel óók. De Nederlandse regering deed dat evenzeer. Dat kón ze ook niet anders doen, nadat Rutte in 2014 onmiddellijk de aanslag op vlucht M.H-17 de kwalificatie gaf van oorlogsmisdrijf waarvoor Putin als opperbevelhebber aansprakelijkheid diende te dragen conform de termen neergelegd in de artikelen 5-8bis van genoemd Statuut. Timmermans, Ruttes minister van Buitenlandse Zaken op dat moment, betoogde onder ovationele bijval, sprekend in de Veiligheidsraad te dien aanzien, dat te deze geen immuniteit van jurisdictie zou kunnen gelden. Hij deed dat in bewoordingen ontleend aan artikel 28, aanhef, sub (b) van genoemd Statuut.
De ceremoniële afwikkeling van de overbrenging van de lijken van de passagiers naar Nederland had dienovereenkomstig alles van het militaire eerbetoon verschuldigd aan de gesneuvelden en nagelaten betrekkingen van dien herkomstig uit een oorlogssituatie. De last post die steeds geblazen werd bij de faseringen van die overtocht, de gepresenteerde wapens, het vlagvertoon, het ingezette volkslied, de wijze waarop de lijkkisten getorst werden naar de laatste plaats van gezamenlijke commemoratie. De rechtvaardiging van de extraterritoriale rechtsmacht die uitgeoefend zou moeten worden ter schraging van de ontvankelijkheid van het Nederlandse Openbaar Ministerie. De inroeping van het onbeperkt passief personaliteitsbeginsel voor een complex dat volgens de tenlasteleggingen voltooid werd boven de Ukraïne. In diens territoriale luchtkolom. Zodat het territorialiteitsbeginsel had medegebracht dat deze staat een prioritair jurisdictierecht had uit te oefenen. De afwezigheid van iedere bereidwilligheid om ook maar te overwegen de beslissing of te dezen Nederland zijn jurisdictie effectief zou kunnen aanwenden ook voor te leggen aan de rechtsingangskamer van het Permanente Internationale Strafhof. De oppering te dien aanzien werd gezien als een slag in het water.