Wat onze Ursula niet goed scheen in te zien, maar mét haar haar medecommissarissen van de Unie mitsgaders hun topambtenaren, was dat de niet-gebonden wereld in Azië, Afrika, Zuid-Amerika zo langzamer hand de Westerse Wereld – De USA en West-Europa – heel anders was gaan zien dan in de beginjaren van de oprichting van de EEG en de NAVO. De vijftiger jaren uit de vorige eeuw toen veel van die landen mede van de kook waren gebracht door de Koude Oorlog die in 1948 zomaar door de USA was uitgeroepen.
Een oorlog, die eigenlijk, als je achteraf goed kijkt, in substantie was veroorzaakt door het lange telegram van George Kennan die zo graag USA-ambassadeur in Moskou wilde worden en ineens, omdat Truman zich met de hele verhouding West/Oost geen raad wist, precies wist te berichten in psychologiserende termen wat Stalin en zijn Sowjet-Trawanten van het Politbureau bij Het Kremlin dachten en vooronderstelden. Het telegram is makkelijk na te spellen op internet en wemelt van de vermoedens, gissingen en vooronderstellingen die niet hard te maken waren. Kennan wist precies wat Truman graag wilde horen en wat bij zijn adviseurs gereed geloof zou doen aanslaan. Dat gaf hij ten beste, want de loopbaan ging voor. Natuurlijk: hij wist beter.https://www.google.com/search?q=the+long+telegram+from+george+kennan+to+george+marshall&sca_esv=30209e78bfc53c65&udm=2&biw=1920&bih=959&sxsrf=AHTn8zq81RT3e34KSak58XhVjkmD_JOgxg%3A1740856856161&ei=GF7DZ_avCfeV9u8P847UoAw&oq=The+Long+Telegram&gs_lp=EgNpbWciEVRoZSBMb25nIFRlbGVncmFtKgIIATIFEAAYgAQyBRAAGIAEMgUQABiABDIFEAAYgAQyBRAAGIAEMgUQABiABDIEEAAYHjIEEAAYHjIEEAAYHjIEEAAYHkjKjAFQ3QxYuV1wAngAkAEAmAFEoAG5D6oBAjQyuAEByAEA-AEBmAIWoAKDCqgCCsICBxAjGCcYyQLCAgoQABiABBhDGIoFwgIOEAAYgAQYsQMYgwEYigXCAggQABiABBixA8ICCxAAGIAEGLEDGIMBwgIKECMYJxjJAhjqApgDDYgGAZIHAjIyoAer2wE&sclient=img
De ambitieuze diplomaat vertrok van de aanname dat Stalin een pathologische schizoïdicus was die wereldwijde samenzweringen veronderstelde tegen hem en zijn systeem van terreur. Overal zag Stalin vijanden, die zijn bewind wilde vernietigen. Daarom trof hij alvast maatregelen van geanticipeerde defensie om hen te weerstaan.
De consummatie daarvan, rekende Kennan Truman voor, zou een defensieassociatie zijn gelijk aan het Staalpakt dat Hitler, Mussolini en Tojo hadden gesloten en dat voorzag in voortgezette annexatoire agressie. Truman moest met gelijke munt betalen via de NAVO. En voorts overal strategische overvallen beramen om de Sowjets terug te rollen via een voortgezette confrontatiepolitiek, te beginnen in Korea. Kennan voelde precies aan wat Washington in die dagen wilde horen. En zei het dus in fraaie ambtelijke taal. Niet alleen in dat telegram. Maar in allerlei ambtsberichten van het State Department. Het Westen ging daarin kritiekloos mee. Omdat het ook geen alternatief zag. https://gerardstrijards.nl/presentaties/2/ Nederland in de Koude Oorlog 1949-1989 Veertig paranoïde jaren in vier voordrachten. Nederland ging met Kennan mee, volledig. Omdat Washington het deed. En wie vragen durfde stellen was crypto-communist. Zo kwam Kennan waar hij wezen wilde. Hoog in de boom.
Tot 1956 kon Het Oosten zich daaraan – aan Kennans voorstellingen — niet ontworstelen. Maar het lukte toch, enigszins via de Bandung-conferentie vooral door toedoen van Pandit Nehru van India die de waanzin van Washington en Londen beu was. In 1972 kon Nixon China paaien en daarna bleek dat van Kennans axioma’s niet echt veel klopte. In 1989 kwam Die Wende. Sowjet-Rusland bleef stil maar bleek toch in de kern getroffen: zijn economie kon het echt niet langer aan om in het oosten van Europa ontzagwekkende dure troepenmachten op de been te houden met strategische reserves in het Oosten van het immense land. Voor de CIA was dat al lang geen openbaring meer, zo het dat ooit, in de Koude Oorlogstijd, geweest was. De Muur in Berlijn werd vreedzaam weggehakt. De vraag was: wat zal nu de status zijn van een Verenigd Duitsland in de nieuwe staatsordening, gelet op de Val van De Muur? Kan dit Duitsland wellicht een neutraliteitsstatus krijgen jegens Rusland? Kan dat zonder militaire garanties?
De Russen hadden al eerder, in 1939, te maken gehad met een Duits Rijk dat verdragsmatig jegens Rusland volkomen neutraliteit had beloofd met afbakening van de wederzijdse geopolitieke invloedssferen: het beruchte Ribbentrop/Molotow pakt van augustus 1939 dat de wereld verbijsterd had. Moskou vroeg nu schuchter wie dan gewapenderhand die nieuwe Duitse neutraliteit oostwaarts zou willen garanderen. Effectief. Controleerbaar door Rusland. Michaël Gorbatsjov vroeg om deze garantieve condities. Bij herhaling, ook schriftelijk. Hij drong niet zozeer aan op een verdragsvorm. Als het erop aankwam, hád je daar immers niet veel aan. Dat had de geschiedenis de Russen geleerd. Dat adstrueerde Gorbatsjov concies doch beleefd. Hij wou Berlijn nu ook weer niet onmiddellijk beledigen. Hij wou zakendoen. Liefst op consulaire basis via handelsverdragen. Zie: Shifrinson, Joshua R. Itzkowitz (29 October 2014). “Put It in Writing“. Foreign Affairs. ISSN 0015-7120. Archived from the original on 30 June 2015.
De Russen hadden in 1941, net als de Belgen in 1914, geleerd dat Duitsers dat soort verdragen als vodjes papier plachten te beschouwen als ze vonden dat de nood aan de man kwam – hun nood aan hun man dus – en hechtten daarom nu aan gespecificeerde garanties komend van buiten West-Europa en de NAVO. Hij kreeg antwoord. Niet van de bondskanselier Helmut Kohl, maar van de Bondsminister van Buitenlandse Zaken Hans-Dietrich Genscher in een officiële toespraak op 31 januari 1990. Genscher beloofde, dat de NAVO niet oostwaarts zou expanderen, zelfs niet als ex-Oostbloklanden zoals Polen of Bulgarije er om zouden vragen. Echt niet.
En dat ongeacht wat het Warschaupact als organisatie verder zou gaan doen. De NAVO zou verre blijven van de toenmalige grenzen van de Sowjet-Unie en zich vergenoegen met zijn afwachtingsopstellingen die ze in die maand innam. Gorbatsjov meende dat daarin een binding lag, openlijk aangegaan door de daartoe exclusief bevoegde autoriteit. Hij trok nu 350.000 man Sowjet-soldaten terug naar het oosten. Genscher kon immers geacht worden namens Het Westen te spreken. Genscher zou deze toezegging immers niet doen dan na toereikende consultaties van de staten in Het Westen die zulks direct aanging. Ik neem aan dat Ursula dat toch allemaal op haar kruistocht wist of redelijkerwijs kon weten.