Was deze verzwijging van deze miskraam iets uitzonderlijks? Ik zou zeggen van niet. Wat wel uitzonderlijk is geweest, is dat de echtelieden het zo lang hebben kunnen volhouden om dit aangrijpend voorval weg te houden bij hun kinderen. Destijds was alles wat met het onderlichaam en zijn functiën samenhing min of meer taboe. In de gemiddelde gezinnen, dan. Ongetwijfeld niet binnen die van de progressieve elite. Maar ook socialisten of wat daarvoor door ging plachten niets te bespreken betreffende voortplanting en de onvermijdelijke seks dan in grote omzichtigheden en vaak voor een kind onbegrijpelijke taligheden. Noem het preuts. Ik weet nog niet zo net of dat zo onverstandig was.
Maar wat verbazing heeft gewekt is dat de ouders in dit geval tot en met hun sterfbed er niet of nauwelijks over hebben willen praten. Het kan zijn dat dat samenhing met een medicinale therapie die mijn moeder onderging destijds die bepaald wel in de experimentele fase verkeerde maar die tóch al van overheidswege begunstigd werd. Die overheid zal, indachtig het feit dat de geneeskunde per definitie een experimentele kant blijft behouden, gedacht hebben dat men ergens moest beginnen binnen de babybooming generation met een behandeling van pijnlijke zwangerschappen tijdens de sensibele fases. Bayer had daarvoor medicijnen ontwikkeld. Softenon. Contergan. Thalidomide. Die moesten beproefd worden. In massaal verband. Daar is die overheid dan iets te nonchalant mee geweest naar later is gebleken, zoals ze dat wel vaker is.
Softenon bleek beslist significante ongewenste effecten te hebben. Het middel was erger dan de kwaal. En de effecten op de zwangere waren nadien verder niet goed te begroten, óók als het middel niet meer werd ingenomen. Onder die prognoses, die destijds eigenlijk al spoedig bekend werden, had de overheid zeker een andere houding moeten aannemen bij de voortgezette distributies van deze middelen. Ook wanneer schaalvergroting bij het gebruik noodzakelijk was voor gegronde prognoses op langere termijn. Het risico bleek onaanvaardbaar groot. De vrouwen kregen echter later vaak een zeker stigma mee als de middellange termijn-gevolgen leidden tot burgerrechtelijke aansprakelijkheden, waarbij de producenten weinig schuwden. De Belgische rechtsgedingen ten overstaan van een jury hebben daartoe mede bijgedragen.
Was het daarom dat de ouders consequent deze misgeboorten bleven verzwijgen? Of was het te wijten aan een op de spits gedreven al te rigide welvoeglijkheid, die ook in andere gevallen leidde tot merkwaardig wegkijkgedrag, dat achteraf niet alleen onbegrijpelijk, maar beslist ook niet te rechtvaardigen is geweest. Men zal het nooit weten. Wat frapperend is voor mij, is dat ik er zo lang niets van wist. Maar mensen gaan dood, hun bescheiden worden geopend terwijl dezen de papieren of recepten nog hadden willen vernietigen en erven of bloedverwanten trekken hun conclusies. Mij werd zo via een omweg toch veel duidelijk omtrent dit huwelijk. Te gissen blijft er veel.
De Zeeuwse verpleegster moet een moeilijke tijd hebben gehad aan die Zeelsterstraat. Vader was deerlijk geschokt. Hij leefde zich op de snikkende dienstbare grondig uit. Dat zag ik toch wel vanuit die stal. En de ruzies met de pastoor die nu immens verhevigden kwamen wat mij betreft ook in een ander daglicht te staan. Nu, achteraf. Nu mij dit alles geworden is, min of meer bij toeval. ZijnEerwaarde meende dat er geen aanleiding was om thans de kroostvorming te staken. Je vraagt je af waar hij het vandaan haalde. Maar ongebruikelijk was het niet en bleef het ook langere tijd niet. De geestelijkheid bemoeide zich met tal van terreinen waar zij geen enkele deskundigheid over bezat. Het seminariediploma kon daartoe zeker niet strekken. Maar vaak een medische bulle evenmin. Dat blijkt elke keer weer.