De herverkiezingscampagne van David Lloyd George werd in 1918 gevoerd onder de slogan “Hang Kaiser Bill”. De leus, simpel, aantrekkelijk en duidelijk een panacee voor alle acute problemen waarmee de immense demobilisatie van de geallieerde landlegers de politici confronteerde in 1919, sloeg aan. Lloyd won overtuigend. Hij toog met deze reductie van de Europese werkelijkheid van die dagen naar Parijs en kwam in het zenith van zijn macht. Winston Churchill zag het alles vol bewondering aan en besloot de kleine tovenaar uit Wales in de rest van zijn strijdbare leven in alles na te volgen. Vooral hierin, dat de witgelokte aterling op het oog bescheiden en ontspannen bleef, iedereen moeiteloos de schuld wist te geven van de problemen die hij zelf had veroorzaakt, alle opportunismen die de politiek maar kende bedreef en toch mild wist te blijven poseren als man van het volk, begoochelaar van de kiesurne en ethisch kampioen op alle fronten.
Churchill zou er in 1945 op een haar na in slagen zulks te volbrengen. Met vergelijkbare leuze. Thans kan de naam van de keizer vervangen worden door die van de voormalig KGB-majoor. Voor veel westerse politici is bijna alles opgelost als Putin maar terecht komt te staan voor het Permanente Strafhof. En wel voor de crime of aggression. Zoals gedefinieerd door de conferentie te Kampala van 31 mei tot 11 juni 2010. Daarin werd het Statuut van Rome gecompleteerd bij amenderingen betreffende de strafbare aansprakelijkheid van crimes of aggression. Daaronder werd specifiek gedoeld op de aanvalsoorlog ter annexatie van territoir, door opdracht te geven tot of deel te nemen aan het plannen, beramen, voorbereiden initiëren of tenuitvoerleggen van een daad van agressie of een gewapende aanval. Het gaat dus om een idem per idem-definitie. Want het woord “agressie”, waarvan juist de hermeneutische strekking zou moeten worden gefixeerd in andersluidende termen herkomstig uit reeds erkende verdragsteksten of algemeen aanvaarde rechtspraak kwam in deze tautologische, dus vicieuze definitie wéér voor, terwijl dat beslist niet de bedoeling was.
Want dat “agressie” juist agressie is als er agressie op staat, dat wisten we al, daarom kwamen we er in 1998 in Rome niet uit. Sedert 1993, toen ik deel nam als ambtenaar aan de Ad Hoc-commissies die het ICC-Statute zouden redigeren, beantwoordend aan het legaliteitsprincipe, was ik bekend met de idee dat juist deze strafbaarstelling toekomstige daders zou afhouden van het begaan van deze agressie. Zulk een delictsomschrijving zou generaal en speciaal preventief werken, verzekerden de International Law Commissie, de zeer actieve NGO’s en de staten die erg voor de rechtsstaat en de rule of law waren op supranationaal niveau elkaar en de journalisten en reporters om het hardst. Wie het tegensprak was sowieso een schoft die buiten de onderhandelingen diende te blijven. Terwijl we al twee eeuwen weten dat strafbedreigingen betreffende de meest ernstige vergrijpen dat hoogst zelden, ja bijna nooit doen.
De daders laten zich niet leiden door de kansberekeningen van het risico dat ze ooit effectief terecht zullen staan, zeker niet, omdat ze door de machtspositie die ze bekleden gewend zijn aan het feit dat ze feitelijk boven iedere wet staan en altijd wel een immuniteit weten te genereren mochten ze ooit gearresteerd worden. Reeds omdat zij weten dat ze van hun collegae in de vijandelijke kampen veel te veel bezwarends weten, dat deze node in het openbaar aannemelijk gemaakt willen weten ter terechtzitting van enig universeel gerechtshof.
Daarin zit doorgaans het voornaamste onwettige maar hoogst effectieve vervolgingsbeletsel, dat men in geen verdragsregeling ooit zal tegen komen. De ervaring heeft het ons inmiddels overtuigend moeten bijbrengen. Er is geen enkele reden waarom datgene wat bij Pinochet, Sadam Hoessein, Bin Laden, Muhammar Q’Haddaffhi of Omar al Bashir steeds weer opgeld gedaan heeft ten aanzien van Wladimir Putin anders zou uitpakken. Al winnen mensen met de meeste boter op het hoofd doorgaans, dat zij toegegeven, deze discussies op ongedachte wijze en in averechtse zin. Nooit in het voordeel van een genuine rule of law at the supranational level. Dat zou iedereen toch moeten weten, zij het niet aanvaarden.
